Bak¿ neft milyonçusunun x¿st¿ ölu atas¿n¿n izni il¿ süd qardä¿ ¿li b¿yl¿ birlikd¿ yay t¿tilini onlar¿n k¿ndind¿ ¿ Qafqaz¿n uzaq bir dä aulunda keçirm¿y¿ gedir. Yeniyetm¿l¿r qoca bir x¿dimin mü¿ayi¿ti il¿ q¿dim bir dünyaya, c¿ngav¿rliyin hakimiyy¿td¿n, ¿airliyin zad¿ganl¿qdan üstün tutuldüu dälar diyar¿ Dä¿stana yola dü¿ürl¿r¿ Bu, ¿s¿d B¿yin ikinci kitab¿d¿r. ¿ngilis dilind¿ ilk d¿f¿ 1931-ci ild¿ çap olunmü ¿s¿rd¿ mü¿llif öz gördükl¿rin¿ v¿ ¿¿rq t¿s¿vvürl¿rin¿ ¿saslanaraq Qafqaz¿n n¿h¿ng m¿nz¿r¿sini yarad¿r, onun xalqlar¿ v¿ ad¿t-¿n¿n¿l¿ri haqq¿nda geni¿ m¿lumat verir. B¿z¿n, h¿tta elmi d¿qiqliyi iddia etm¿s¿ d¿, t¿sirli bir dill¿ bu diyar¿n n¿inki on iki sirrini, min bir sirrini d¿ aç¿r. Tez-tez t¿x¿yyülünün gücü il¿, q¿lbinin v¿ ruhunun cazib¿si il¿ ömründ¿n keç¿n günl¿rini canland¿r¿r, bir vaxt üaq kimi yäad¿qlar¿n¿, sevdikl¿rini s¿hif¿l¿r¿ köçürür, z¿ngin b¿dii detallarla oxucu marä¿n¿ ¿sir ed¿n etnoqrafik ¿yol x¿rit¿l¿ri¿ c¿z¿r.

M¿h¿mm¿d ¿s¿d b¿y v¿ ya Lev Nussimbaum ¿ Az¿rbaycanl¿ mühacir jurnalist v¿ yaz¿ç¿s¿. O, Kiyevd¿n qatarda dünyaya g¿lmi¿, lakin 14 yä¿nad¿k, 1920-ci ild¿ bol¿evikl¿rd¿n qaçmazdan ¿vv¿l u¿aql¿¿¿n¿ Bak¿da keçirmi¿di. Nussimbaumun etnik m¿nsubiyy¿tinin y¿hudi olmas¿na baxmayaraq, o el¿ bir monarxist v¿ anti-sosialist siyas¿ti yürütmü¿dü ki, m¿n¿¿yinin äkar olunmas¿ndan ¿vv¿l nasist t¿bli¿at nazirliyi onun ¿s¿rl¿rini "Alman xatir¿si üçün ¿n üstün kitablar" siyah¿s¿na daxil etmi¿di. Onun ad¿na yaz¿lm¿¿ ¿s¿rl¿r aras¿nda Lenin, Stalin, II Nikolay, M¿h¿mm¿d pey¿¿mb¿r v¿ Rza ¿ah haqq¿nda t¿rcümeyi-hallar mövcuddur. Ehtimallara gör¿, bütün bu "t¿rcümeyi-hallar" 1932-1936-c¿ ill¿r aras¿nda yaz¿lm¿¿d¿r. Mü¿llifin ¿s¿d b¿y t¿x¿llüsü il¿ ¿¿¿rqd¿ neft v¿ qan¿, ¿Qafqaz¿n on iki sirri¿, ¿Stalin: Fanatikin karyeras¿¿, ¿M¿h¿mm¿d Pey¿¿mb¿r¿, ¿A¿ Rusiya: v¿t¿nsiz xalq¿ v¿ s. kitablar¿ i¿¿q üzü görmü¿dür.